Một thẩm phán liên bang Mỹ ngày 2/10 ra lệnh mở niêm phong bản tóm tắt cáo trạng dài 165 trang mà văn phòng công tố viên đặc biệt Jack Smith gửi tới tòa án liên bang tại thủ đô Washington, liên quan đến cáo buộc cựu tổng thống Donald Trump tìm cách lật kèo bầu cử 4 năm trước.
Tài liệu liệt kê các cáo buộc và bổ sung tình tiết cho kết luận điều tra ông Trump đã tìm cách thay đổi kết quả bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020, với nội dung được điều chỉnh phù hợp phán quyết hồi tháng 7 ở Tòa án Tối cao về quyền miễn truy tố dành cho cựu tổng thống.
Đây là hồ sơ trình bày toàn diện nhất các lập luận và quan điểm của văn phòng công tố viên đặc biệt Jack Smith về cáo buộc ông Trump cố tình lật kèo bầu cử, với kỳ vọng nó sẽ thuyết phục được thẩm phán liên bang đưa vụ án ra tranh biện và xét xử trong thời gian sớm nhất, theo AP. Nếu ông Trump đắc cử tổng thống vào tháng 11, Smith gần như không còn cơ hội để thúc đẩy vụ án.
Hồ sơ bổ sung một số lời khai từ các trợ lý thân cận với ông Trump, cho thấy cựu tổng thống đã "ngày càng tuyệt vọng" khi gần đến thời điểm hệ thống bầu cử Mỹ xác nhận chiến thắng của ông Joe Biden. Trước viễn cảnh chuyển giao quyền lực, ông Trump "đã dùng đến gian lận để ngáng đường ở mọi giai đoạn trong tiến trình bầu cử", theo kết luận từ các công tố viên.
Đội ngũ của công tố viên đặc biệt Smith công bố thêm lời khai từ trợ lý của ông Trump, cho thấy họ đã tìm cách khuyên nhủ ông kêu gọi người ủng hộ rời khỏi Đồi Capitol khi vụ bạo loạn xảy ra ngày 6/1/2021.
Các trợ lý đã bỏ ra ngoài, để Trump ở lại một mình ở Nhà Trắng. Vào lúc 14h24 ngày hôm đó, Trump đăng thông điệp trên mạng xã hội Twitter, tiền thân của X, chỉ trích phó tổng thống Mỹ khi đó là Mike Pence không đủ "can đảm" để ngăn lưỡng viện xác nhận kết quả kiểm phiếu đại cử tri.
"Ông ấy đăng dòng tweet với tư cách cá nhân vào thời điểm hiểu rõ Capitol đã bị xâm nhập", các công tố viên lập luận.
Cựu tổng thống Trump phát biểu trên sân khấu tranh luận ở Philadelphia hôm 10/9. Ảnh: AP
Thông điệp được ông Trump đăng tải gần như trùng thời điểm ông Pence đang được sơ tán từ văn phòng ở Thượng viện Mỹ đến hầm trú ẩn. Nhóm bạo loạn khi đó chỉ cách nơi ẩn náu của ông Pence khoảng 12 m, quyết tâm truy tìm phó tổng thống Mỹ.
Khi một trợ lý thông báo tình hình nguy cấp của phó tướng, ông Trump trả lời: "Thì sao?", theo hồ sơ của công tố viên.
Khoảng 14 phút sau, ông Trump mới đăng thông điệp đầu tiên kêu gọi hòa giải: "Xin các bạn hãy ủng hộ Cảnh sát Quốc hội và lực lượng hành pháp. Họ đứng về phe chúng ta, vì đất nước. Hãy giữ hòa khí".
Đội ngũ công tố viên của Smith còn thu thập được dữ liệu điện thoại, khẳng định ông Trump đã gọi cho cựu cố vấn Steve Bannon vào ngày 5/1/2021, một ngày trước bạo loạn Đồi Capitol. Hai tiếng sau cuộc gọi, Bannon tuyên bố trên chương trình podcast War Room của mình rằng cuộc tuần hành ủng hộ Trump ngày hôm sau "sẽ mở cổng địa ngục".
Một số lời khai được bổ sung vào hồ sơ còn cho thấy ông Trump nhiều lần thể hiện thái độ không quan tâm đến kết quả kiểm phiếu thực tế, quyết thách thức tiến trình bầu cử và khẳng định mình mới là ứng viên thắng cuộc.
Một cựu trợ lý Nhà Trắng, từng đi cùng ông Trump trên trực thăng Marine One, nghe lỏm được ông Trump nói với con gái Ivanka và con rể Jared Kushner rằng: "Thắng hay thua trong cuộc bầu cử này đều không quan trọng. Chúng ta cần phải chiến đấu đến cùng".
Khi một trợ lý nói với ông Trump rằng luật sư của ông không tài nào chứng minh được với tòa án loạt nghi vấn gian lận bầu cử, cựu tổng thống Mỹ phản hồi rằng: "nội dung chi tiết không quan trọng".
Các công tố viên còn khẳng định họ đã có bằng chứng cho thấy ông Trump cùng đồng minh vào những tuần cuối năm 2020 đã tự nghĩ ra số liệu cho cáo buộc gian lận bầu cử.
Phe ông Trump từng khẳng định có khoảng 36.000 phiếu bầu tại bang Arizona đến từ người không mang quốc tịch Mỹ, nhưng vài ngày sau đã phóng đại con số này lên "vài trăm nghìn người". Ông Trump cùng đồng minh sau đó đổi tuyên bố và nói con số thực tế là "tối thiểu 40.000-50.00 người", rồi hạ xuống 32.000 người, cuối cùng lại tăng lên 36.000 người gian lận.
Bản tóm tắt cáo trạng của văn phòng công tố viên Jack Smith được mở niêm phong ngay tháng cuối cùng trong mùa bầu cử tổng thống Mỹ năm nay, giữa lúc phe Dân chủ đang gia tăng sức ép lên đảng Cộng hòa và ông Trump. Các đối thủ cho rằng những hành động của cựu tổng thống 4 năm trước đã đủ chứng tỏ ông không xứng đáng làm lãnh đạo nước Mỹ.
Cáo buộc ông Trump cố tình lật kèo bầu cử năm 2020 tăng nhiệt sau cuộc tranh luận ứng viên phó tổng thống hôm 1/10, giữa Thống đốc Minnesota Tim Walz thuộc đảng Dân chủ và Thượng nghị sĩ Ohio JD Vance thuộc đảng Cộng hòa. Ông Vance đã từ chối trả lời khi được hỏi liệu ông Trump "đã thất bại" vào năm 2020 hay không.
Người ủng hộ cựu tổng thống Donald Trump tràn vào khuôn viên quốc hội Mỹ ngày 6/1/2021. Ảnh: Reuters
Jack Smith và cộng sự gửi hồ sơ cho thẩm phán Tanya Chutkan tại tòa án liên bang ở thủ đô Washington hồi tháng trước. Tài liệu này nhằm thuyết phục thẩm phán Chutkan đồng ý xét xử ông Trump, bất chấp phán quyết hồi tháng 7 từ Tòa án Tối cao Mỹ về đặc quyền miễn truy tố đối với các cựu tổng thống Mỹ.
"Dù những hành vi này diễn ra trong giai đoạn ông ấy đang giữ chức Tổng thống, đó vẫn là những hành động với tư cách cá nhân. Khi thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, ông ấy đã chọn phạm pháp để giữ chức vụ", đội ngũ công tố viên của Smith lập luận.
Hồ sơ chỉ được giải mật một phần, với nhiều nội dung chưa được công bố. Đội luật sư của ông Trump chỉ trích quyết định từ thẩm phán Chutkan là không công bằng với ứng viên đảng Cộng hòa, khi công bố thông tin bất lợi với ông Trump cận ngày bầu cử.
Steven Cheung, người phát ngôn chiến dịch tranh cử Trump - Vance, chỉ trích hồ sơ này "đầy rẫy nội dung sai sự thật" và "vi hiến". Ông cáo buộc công tố viên đặc biệt Smith và đảng Dân chủ "đang ngoan cố vũ khí hóa Bộ Tư pháp" chống lại ông Trump.
Trong tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social, Trump tự tin ông sẽ giành được "thắng lợi toàn diện" trong cuộc chiến pháp lý với Smith.
Thanh Danh (Theo AP, Politico)