Chuyện chưa đề cập về chiến dịch cứu tàu Ever Given tại kênh đào Suez

Sáng sớm 23/3, thuyền trưởng Krishnan Kanthavel quan sát bình minh trên Biển Đỏ qua bầu ko khí mù mịt. Những cơn gió sở hữu tốc độ 65 km/giờ thổi qua sa mạc Ai Cập làm cả bầu trời ngả vàng nhợt nhạt. Từ cầu tàu, ông nhìn thấy 19 con tàu neo đậu ở Vịnh Suez, kiên nhẫn chờ tới lượt đi qua con kênh hẹp ngoằn ngoèo để vào Địa Trung Hải.

Theo kế hoạch, Ever Given của thuyền trường Kanthavel là tàu thứ 13 qua kênh đào Suez trong ngày 21/3. Chỉ mới xuất xưởng vài năm, tàu Ever Given là một trong những con tàu chở hàng mới nhất, lớn nhất và có giá trị cao nhất trên thế giới. Sau bình minh, một loại thuyền nhỏ chở mọi hoa tiêu của Cơ quan Quản lý Kênh đào Suez tới để hướng dẫn tàu đi qua kênh đào.

Đi lại qua kênh đào Suez – giúp mọi tàu tiết kiệm 3 tuần đi vòng châu Phi – ko bắt buộc là việc dễ dàng. Kênh đào nhân tạo này rất hẹp, chỉ rộng khoảng 200 m ở một số khu vực và sâu 24 m.

Trong lúc đấy, mọi con tàu chở hàng tiên tiến ngày càng đồ sộ. Tàu Ever Given dài tới 400 m và rộng sắp 60 m. Trên hành trình từ Malaysia tới Hà Lan, tàu Ever Given chở khoảng 17.600 container hàng hóa.

Tàu Ever Given lúc mắc kẹt tại kênh đào Suez trong hơn 6 ngày. Ảnh: AP.

Thời tiết xấu

Sau lúc lên tàu Ever Given, hai hoa tiêu Ai Cập tới gặp thuyền trưởng và mọi thủy thủ. Họ tranh luận về việc tàu có nên tiến vào kênh đào Suez hay ko do thời tiết xấu. Ít nhất bốn cảng sắp đấy đóng cửa vì bão. Trước đấy một ngày, một tàu chở khí đốt từ Qatar quyết định ko vào kênh đào Suez để đảm bảo an toàn.

Tuy nhiên, áp lực thời gian đối sở hữu thuyền trưởng Kanthavel là rất lớn. Tàu Ever Given đang chở khối hàng hóa trị giá khoảng 1 tỷ USD, bao gồm đồ nội thất Ikea, giày thể thao Nike, máy tính xách tay Lenovo và 100 container đựng chất lỏng dễ cháy. Thuyền trưởng gốc Ấn Độ và thủy thủ đoàn bắt buộc đưa hàng hóa tới châu Âu càng sớm càng tốt.

Một ngày chậm chễ cũng có thể gây tốn kém hàng chục nghìn USD. Hơn nữa, những con tàu tiên tiến như Ever Given có hệ thống radar và cảm biến điện tử để vận động trong điều kiện tầm nhìn bằng 0. Và thuyền trưởng Kanthavel có kinh nghiệm điều khiển tàu vận động qua kênh đào Suez.

Nhưng lúc tàu mới vận động được vài km bên trong kênh đào Suez, gió thổi rất mạnh. Con tàu khổng lồ bất ngờ xoay chiều mạn trái sang mạn bắt buộc và ngược lại. Thủy thủ đoàn tìm mọi cách điều khiển để ổn định tàu. Theo báo cáo, thủy thủ đoàn và mọi hoa tiêu Cơ quan Quản lý Kênh đào Suez (SCA) đã cãi vã căng thẳng.

Tàu Ever Given mắc cạn tại kênh đào Suez hôm 24/3. Ảnh: Suez Canal Head Office.

Hoa tiêu trưởng bắt buộc tàu Ever Given tăng tốc lên 24 km/giờ, vượt xa tốc độ cho phép 12,8 km/giờ lúc qua kênh đào Suez. Viên hoa tiêu thứ hai muốn hủy lệnh này, và hai người lại cãi nhau. Thuyền trưởng Kanthavel can thiệp và viên hoa tiêu chính dọa sẽ rời tàu.

Tuy nhiên, việc tăng tốc đã làm áp lực nước dưới đáy tàu giảm, hút tàu Ever Given về sắp bờ hơn. Tàu đi càng nhanh, lực kéo tàu về sắp bờ càng lớn. Theo lời mô tả của một nhân chứng, thuyền trưởng Kanthavel gào lên “Chết tiệt” lúc phát hiện tàu sẽ đâm vào bờ kênh Suez.

Sáng sớm 23/3, thượng úy Mohamed Elsayed Hassanin bắt đầu ca trực tại tổng hành dinh SCA ở Ismailia, bí quyết vị trí tàu Ever Given khoảng 80 km về phía bắc. Lúc hoa tiêu thông báo tàu 13 bị mắc cạn, ông lập tức tới hiện trường. Là một người quá quen sở hữu mọi con tàu lớn, ông vẫn bị ngợp bởi kích thước khổng lồ của Ever Given. Nó như một quả núi thép chắn ngang kênh đào Suez.

Ông lên tàu và trấn an thuyền trưởng Kanthavel. “Mọi chuyện sẽ ổn cả thôi”, thượng úy Elsayed nói sở hữu vị thuyền trưởng đang bị sốc. Ông hỏi Kanthavel về mọi thông số kỹ thuật của tàu và nhẩm tính nhanh. Việc kéo tàu ra khỏi vị trí mắc cạn đòi hỏi mọi đội cứu hộ bắt buộc di dời hơn 20.000 tấn hàng hóa, một nhiệm vụ quá lớn.

Chiến dịch giải cứu

Hai tàu kéo tiến sắp tới tàu Ever Given và cố kéo nó ra khỏi vị trí mắc kẹt. Tuy nhiên, con tàu khổng lồ ko nhúc nhích. Thượng úy Elsayed và Chủ tịch SCA Osama Rabie lập tức nghĩ tới một kế hoạch mới. Ấy là điều động máy đào đào đất chỗ mũi tàu bị mắc cạn và thêm nhiều tàu kéo để kéo Ever Given. Những đội cứu hộ hoạt động theo ca, mỗi ca kéo dài 12 giờ.

Ngay sau đấy, loại máy đào trước tiên xuất hiện từ một công trường sắp đấy. Người lái cẩn thận tiến tới vị trí tàu Ever Given và bắt đầu điều khiển để máy di dời mọi mảng đất đá quanh mũi tàu. Trả lời phỏng vấn Insider sau đấy, người lái máy đào đề cập lúc đấy ông chỉ sợ con tàu khổng lồ bị lật, đè nát máy đào và ông.

Sự chênh lệch về kích thước giữa tàu Ever Given và loại máy đào được đội truyền thông của SCA ghi lại qua bức ảnh nức danh. Lần trước tiên trong lịch sử, kênh đào Suez phát triển thành một meme trên mạng Internet.

Sau lúc mô tả lại toàn bộ sự việc cho thượng úy Elsayed, hai hoa tiêu SCA rời tàu Ever Given. Tới lúc đấy, họ vẫn tiếp tục cãi nhau. “Lẽ ra tàu ko nên đi vào kênh đào”, viên hoa tiêu trưởng nói. “Vậy thì tại sao ông cho nó vào”, người hoa tiêu còn lại “bật” lại.

Bức ảnh nức danh cho thấy sự chênh lệch về kích thước giữa máy đào đất và tàu Ever Given. Ảnh: SCA.

Keith Svendsen đang lái xe tới công ty lúc chuông điện thoại vang lên. Đồng nghiệp ở APM Terminals – công ty quản lý cảng container ở Hà Lan – thông báo cho ông về vụ tai nạn của tàu Ever Given. Những nhân viên ở Maersk – công ty mẹ của APMT – vẫn đang cập nhật tình hình.

Những tập đoàn vận tải biển như Evergreen Group giúp dòng thương mại trên biển lưu thông, còn AMPT là cầu nối giữa biển và đất liền. Công ty này đưa hàng lên và dỡ hàng xuống 32.000 tàu mỗi năm ở Los Angeles, Mumbai, Gothenburg và 70 địa điểm khác. Ông Svendsen là COO của APMT.

Lúc nghe thông tin ban đầu, ông ko quá lo lắng. Những vụ tai nạn vẫn thỉnh thoảng xảy ra tại kênh Suez và có thể được xử lý xong trong vài giờ. Tuy nhiên, Svendsen nhanh chóng phát hiện ra rằng vụ tai nạn của tàu Ever Given là chưa từng có và gây hậu quả lớn.

Những con tàu tiên tiến như Ever Given có thể chở tới hàng chục nghìn container và chỉ mất vài giờ để xả hàng ở hải cảng. Ấy là cơ chế rất hiệu quả để dùng cho dòng thương mại toàn cầu. Nhưng chỉ một sự cố cũng có thể ảnh hưởng toàn bộ chuỗi cung ứng của thế giới.

Ảnh hưởng toàn cầu

Sự cố tắc nghẽn ở kênh Suez ảnh hưởng tới hoạt động thương mại của hàng triệu người trong nhiều tháng. Việc một con tàu chậm tới cảng ko chỉ ảnh hưởng tới mọi công ty chờ lấy hàng. Hàng nghìn container rỗng khác đang chờ ở cảng sẽ ko thể lên con tàu đấy. Và mọi nhà máy ở Trung Quốc hoặc Malaysia sẽ bắt buộc tìm tàu thay thế.

APMT lập đội quản lý khủng hoảng và bắt đầu chuẩn bị cho mọi tình huống. Điều gì sẽ xảy ra giả dụ kênh Suez bị đóng cửa 24 giờ? Ba ngày? Hai tuần? Mỗi ngày chậm chễ đồng nghĩa sở hữu việc hàng trăm con tàu sẽ bắt buộc chờ đợi hoặc đi vòng qua châu Phi thêm hàng nghìn hải lý.

Đội ngũ của ông Svendsen xác định hai tuần tắc nghẽn sẽ là thảm họa sở hữu thương mại toàn cầu, dưới một tuần là khủng hoảng có thể chịu đựng được. Ông cầu nguyện mọi đội cứu hộ sẽ giải cứu thành công tàu Ever Given trong chưa đầy một tuần.

Khoảng 24 giờ sau sự cố, SCA đưa ra thông báo trước tiên, cho biết tàu Ever Given mắc cạn vì thời tiết xấu. Tới ngày 24/3, khoảng 185 tàu xếp hàng chờ vào kênh Suez, chở hàng điện tử, hàng triệu thùng dầu, hàng nghìn gia súc. Ước tính dòng giao thông hàng hải 10 tỷ USD/ngày bị tắc nghẽn.

Hàng trăm tàu hàng chờ đi vào kênh Suez hôm 26/3. Ảnh: NASA.

Những đội cứu hộ làm việc 24/7. Nhóm cứu hộ Hà Lan SMIT tới vào ngày 25/3 và gặp ông Elsayed. Họ nói rằng cần làm tàu nhẹ hơn. Họ đã tìm được một cần cẩu để di dời khoảng 10.000 tấn container ra khỏi tàu Ever Given. Điều duy nhất đội ngũ SMIT cần là một con tàu để chở cần cẩu tới.

“Những anh sẽ để số container đấy ở đâu?”, thượng úy Elsayed hỏi. Một nhân viên SMIT cho biết một tàu nhỏ sẽ chở chúng tới hồ sắp đấy. Ông Elsayed cho rằng bí quyết này quá tốn thời gian. “Chúng ta ko có đủ thời gian để làm như vậy”, ông nhấn mạnh.

Cuối cùng, mọi người đồng ý rằng mọi đội cứu hộ tiếp tục đào đất và kéo tàu cho tới lúc cần cẩu khồng lồ được đưa tới. SMIT liên hệ sở hữu mọi đối tác và nhà thầu để tìm những tàu kéo có công suất lớn nhất. Hai trong số đấy là tàu Carlo Magno (Italy) và Alp Guard (Hà Lan).

Thượng úy Elsayed giờ ăn ngủ trên tàu Ever Given. Ông và Chủ tịch SCA Rabie thường xuyên liên lạc qua radio. Những kỹ sư, thủy thủ và lái tàu của SCA hầu như ko được ngủ. Sau một ngày đào, kéo căng thẳng, tàu Ever Given vận động được 1 m. “Ấy là dấu hiệu tốt”, ông Elsayed khẳng định.

Lạc quan là vậy, nhưng ông Elsayed rất sợ có người bị thương hoặc thiệt mạng trong chiến dịch giải cứu. Con trai ông làm việc trên một tàu kéo. Ở mỗi thời điểm, 5 tàu của SCA dùng dây cáp để kéo tàu Ever Given. Ví như tàu Ever Given bất thình lình dịch chuyển, nó có thể va vào mọi tàu nhỏ. Cũng có nguy cơ tàu Ever Given đâm vào bờ bên kia.

“Tạ ơn Thượng đế

Tàu kéo Alp Guard tới vào ngày 28/3, sắp 6 ngày sau lúc tàu Ever Given bị mắc kẹt. Thủy triều dâng vào nửa đêm. Rạng sáng 29/3, tàu Alp Guard bắt đầu kéo. Lúc bình minh xuất hiện, một số thủy thủ phát hiện đuôi tàu Ever Given vận động từ từ. Đầu tàu vẫn cắm vào bờ, nhưng con tàu chỉ còn bị mắc cạn một nửa.

Carlo Magno, tàu kéo lớn thứ hai, cũng đã tới và góp sức sở hữu tàu Alp Guard. Thượng úy Elsayed có mặt tại cầu tàu Ever Given cùng thuyền trưởng Kanthavel lúc mũi tàu dịch chuyển. Những tiếng reo mừng vang lên trong radio. Chủ tịch SCA Rabie gọi điện cho tổng thống Ai Cập để thông báo tin mừng.

Lúc đấy, thượng úy Elsayed chỉ lẩm nhẩm: “Tạ ơn Thượng đế”. Ông ko có thời gian để vui mừng. Bởi có tới hơn 400 tàu hàng đang chờ đi vào kênh Suez. Cả thế giới đột ngột giới hạn chú ý tới kênh đào Suez sau lúc tàu Ever Given được giải phóng. Nhưng sở hữu ông Elsayed, cuộc khủng hoảng vẫn tiếp diễn.

Đội ngũ của SCA làm việc ngày đêm để đưa 80 tàu qua kênh mỗi ngày. Ông Elsayed biết mọi hoa tiêu đã kiệt sức và nguy cơ tai nạn là rất lớn, nhưng ông ko có sự lựa chọn. Vài ngày sau lúc tàu Ever Given được giải phóng, một tàu của SCA chìm và một nhân viên thiệt mạng. Hơn 2 tuần sau sự cố, ông Elsayed mới được nghỉ và về thăm nhà ở Alexandria.

Tàu Ever Given sau lúc được giải phóng. Ảnh: AP.

Tại Hà Lan, ông Svendsen và mọi nhân viên AMPT cũng căng mình làm việc để đảm bảo dòng thương mại biển ko bị tắc nghẽn. Vấn đề lớn nhất xảy ra ở Valencia, phía nam Tây Ban Nha. Kho đựng của cảng Valencia đã chật cứng và ko thể tiếp nhận thêm container hàng. Những nhân viên cảng Valencia bắt buộc làm việc 24/7 suốt một tháng.

Trong lúc đấy, thuyền trưởng Kanthavel và thủy thủ đoàn Ever Given bị “mắc kẹt” tại hồ lớn Bitter ở kênh đào Suez trong 3 tháng. Con tàu ko được dời đi cho tới lúc mọi bên giải quyết xong việc điều tra và bồi thường thiệt hại. Những thủy thủ vẫn chưa được nhận tiền lương.

Ngày 13/4, SCA ra lệnh thu giữ tàu Ever Given và đòi chủ tàu – công ty Shoei Kisen Kaisha (Nhật Bản) – bồi thường 1 tỷ USD. SCA cũng cho biết chi phí giải cứu lên tới 272 triệu USD, tiền thưởng 300 triệu USD và chi phí thiệt hại 344 triệu USD. Trước lúc chủ tàu trả tiền, tàu Ever Given ko được phép rời đi.

Ngày 22/5, mọi luật sư của SCA và Shoei Kisen Kaisha tới điều trần tại tòa án ở Ismailia. Lợi ích rất nhiều bên bị đe dọa bởi sự cố. Ko kể chủ tàu, hàng loạt tập đoàn bảo hiểm hàng hải sẽ bắt buộc chịu trách nhiệm trả khoản tiền 1 tỷ USD. Ko kể ra, hơn 17.000 container hàng hóa vẫn bị mắc kẹt ở Hồ Great Bitter.

Cuối cùng, SCA chấp nhận giảm bắt buộc bồi thường xuống còn 550 triệu USD. Dù vậy, mọi cuộc chiến pháp lý vẫn tiếp diễn. Tới lúc đấy, mới chỉ có 9 thành viên thủy thủ đoàn Ever Given được phép trở về Ấn Độ.

(Theo Zing)